Toespraak burgemeester Klaas Agricola

Dames en heren, jongens en meisjes,

Vandaag staan we stil. We staan stil bij de stilte van hen die hun stem verloren hebben. We staan stil bij de namen, gezichten, de verhalen van mensen die geleden hebben, gestreden hebben en gestorven zijn voor onze vrijheid.

Op deze dag, 4 mei, herdenken we. Niet alleen uit plicht. Maar uit overtuiging. Omdat herdenken ons verbindt met het verleden. Omdat herdenken ons herinnert aan wie we zijn, waar we vandaan komen en vooral: wat we nooit mogen vergeten. Niet alleen mannen, maar ook vrouwen hebben tijdens de oorlogsjaren 40-45 in het verzet gezeten. Zij liepen daarmee enorme risico’s. Ze hebben hun leven in de waagschaal gelegd. En dat voor onze vrijheid.

Bekende namen hier uit Lemmer en omgeving zijn die van Willy van der Gaast en haar nicht Lena Koopmans. Als postbodes van het verzet hebben zij een niet te onderschatten rol gehad bij het verzet hier in de omgeving.

Tegenwoordig heeft iedereen op sociale media binnen een seconde contact met elkaar. Maar destijds was dat er nog niet. Bovendien moest alles stiekem en ondergronds gaan. Als koerierster bracht je berichten, documenten en soms ook materialen van de ene verzetsstrijder naar de ander. Dit was levensgevaarlijk, want als ze werden opgepakt konden ze worden gedeporteerd, gearresteerd of gemarteld. Het getuigt van een enorme dosis lef en wilskracht om dit toch te doen.

Het is voor ons nu niet voor te stellen welke doodsangsten zij moeten hebben uitgestaan bij de uitvoering van deze gevaarlijke werkzaamheden. Deze vrouwen worden vaak vergeten, maar verdienen niets meer dan groot respect. Ook 80 jaar na de bevrijding verdienen zij het dat we hier bij stilstaan en dat we ook deze vrouwen in onze gedachten hebben.

Dit jaar markeren we 80 jaar vrijheid. Een indrukwekkend getal. Tachtig jaar zonder oorlog op ons eigen grondgebied. Tachtig jaar waarin generaties zijn opgegroeid in vrede, iets wat vanzelfsprekend lijkt te zijn, maar het nooit is. Onze vrijheid is bevochten, met moed, met grote offers en met vele levens.

Toch is die tachtig jaar geen garantie. Als we om ons heen kijken naar de wereld, naar de nieuwsberichten, naar de zorgen van deze tijd dan zien we dat vrede kwetsbaar is. Er zijn oorlogen gaande en er zijn mensen op de vlucht. Angst, verdeeldheid en haat. Wat ooit ver weg leek komt dichterbij. En daarom is herdenken en gedenken nu zo belangrijk.

Want herdenken is meer dan terugkijken. Het is leren. Het is waakzaam blijven. Het is beseffen dat vrijheid niet zomaar bestaat dat ze elke dag opnieuw gekozen, beschermd en verdedigd moet worden. Herdenken is gedenken, en gedenken is erkennen dat het leven van een ander evenveel waard is als dat van onszelf.

Waarom is vrede zo belangrijk ?

Omdat vrede de ruimte is waarin we kunnen zijn wie we zijn. Waarin kinderen naar school kunnen. Waarin mensen hun mening mogen uitspreken. Waarin we samenleven zonder angst. Vrede is de bodem waarop menselijkheid kan groeien.

Vandaag herdenken we. Morgen vieren we de vrijheid. En elke dag daarna dragen we de verantwoordelijkheid om haar levend te houden. Laten we nooit vergeten en laten we samen blijven bouwen aan een wereld waar vrede niet alleen een herinnering is, maar een belofte voor iedereen waar dan ook in de wereld.

Ik wil graag afsluiten met een gedicht van Job Degenaar welke is opgedragen aan de familie Hartman, slachtoffers van het bombardement op het vrachtschip “Tjoba” nabij de Friese sluis in Lemmer.